Windmolenprojecten Duitsland

In Duitsland zijn verschillende initiatieven in ontwikkeling voor het plaatsen van grote windmolens, onder andere in de gemeenten Südlohn, Rhede en Bocholt. Deze gebieden liggen vlak over de grens bij Winterswijk. Gemeente Winterswijk volgt deze ontwikkelingen nauwgezet en zet zich actief in om de leefbaarheid, natuur en het landschap in onze grensregio te beschermen.

Samenwerking met Duitse overheden

Wij onderhouden goed contact met onze Duitse buurgemeenten, de Kreis Borken (vergelijkbaar met een Nederlandse provincie) en de Bezirksregierung Münster (de regionale overheid die het ruimtelijke plan opstelt voor het Münsterland). Ook de Provincie Gelderland is nauw betrokken en ondersteunt ons bij dit grensoverschrijdende dossier.

In deze overleggen brengen wij onze belangen actief onder de aandacht. Hierbij hebben we speciale aandacht voor natuurbescherming (onder andere de Natura2000-gebieden Wooldse Veen en Willinks Weust) en leefbaarheid voor inwoners aan beide zijden van de grens.

Wij vinden het belangrijk dat er zorgvuldig ecologisch onderzoek wordt uitgevoerd en dat internationale verdragen, zoals het Espoo-verdrag (grensoverschrijdende milieueffecten) en de Aarhus-conventie (inspraak van burgers bij milieubesluiten), worden nageleefd.

Betrokken overheden

Bij de Duitse windmolenprojecten zijn verschillende bestuurslagen betrokken:

  • Lokaal: Stadt Rhede, gemeente Südlohn en Stadt Bocholt
  • Regionaal: Kreis Borken (verleent vergunningen), Bezirksregierung Münster (maakt het regionale plan)
  • Deelstaat: Noordrijn-Westfalen (vergelijkbaar met een Nederlandse provincie)

Stadt Rhede – project Külver Heide GbR

Het project omvat drie geplande windmolens binnen het grondgebied van Stadt Rhede. Deze locatie ligt dicht bij de grens met Winterswijk en bij kwetsbare natuurgebieden.

Acties gemeente Winterswijk

  • Inhuur van een Duitse advocaat voor juridische ondersteuning.
  • Bezwaar ingediend tegen de voorlopige vergunning (Vorbescheid).
  • Voorbereiding reactie op de volledige vergunningaanvraag.
  • Verzoek ingediend voor een grensoverschrijdende MER/UVP-procedure.
  • In september 2025 verzoek uitgebreid naar de projecten in Südlohn.

Tijdlijn

  • Maart 2024: Informatieavond in Rhede. Gemeente Winterswijk diende een officiëel bezwaar in.
  • December 2024 – februari 2025: Conceptbestemmingsplan lag ter inzage.
  • 13 maart 2025: Gemeenteraad Rhede stelde het gewijzigde bestemmingsplan (Flächennutzungsplan) vast.
  • 13 april 2025: Bestemmingsplan trad officieel in werking. Drie locaties zijn aangewezen voor windmolens.
  • Juni 2025: Volledige vergunningaanvraag voor project “Külver Heide GbR” ingediend bij Kreis Borken.
  • Eind juli 2025: Gemeente Winterswijk diende een verzoek in voor een grensoverschrijdende milieueffectrapportage (MER/UVP).
  • Oktober 2025: Vergunningaanvraag in behandeling bij Kreis Borken. De Kreis bereidde een grensoverschrijdende UVP-procedure voor. 

Huidige status (november 2025)

De vergunningaanvraag voor 3 windmolens in Rhede-Vardingholt ligt nu ter inzage. Ook het milieueffectrapport (MER) is openbaar gemaakt.

Gemeinde Südlohn – 3 windmolenprojecten

Südlohn had geen officieel bestemmingsplan voor windenergie. Hierdoor konden initiatiefnemers zelf locaties aandragen bij Kreis Borken. Sinds januari 2025 geldt in Noordrijn-Westfalen een tijdelijk verbod (moratorium) op nieuwe aanvragen buiten officieel aangewezen gebieden. Toch zijn voor drie projecten voorlopige vergunningen afgegeven.

Overzicht projecten

  • Nord-West Wellingbach – 3 windmolens gepland.
    • December 2024: Gemeenteraad van Südlohn sprak zich unaniem tegen het project uit.
    • 26 juni 2024: Gemeenteraad Südlohn wees derde aanvraag af.
  • Südlohn-Venn – vier windmolens, ontwikkeld door Stadtwerke Münster.
    • Gemeenteraad van Südlohn is tegen het plan.
    • Gemeente Winterswijk is gevraagd om input over mogelijke grensoverschrijdende effecten.
  • Bauernschaft-Venn
    • 22 mei 2024: Presentatie aan bouwcommissie.
    • 26 juni 2024: Uitstelbesluit genomen.
    • Augustus 2024: Project definitief afgewezen door de gemeenteraad.

Acties gemeente Winterswijk

  • Inhuur Duitse advocaat.
  • Bezwaarprocedures tegen voorlopige vergunningen (Vorbescheide).
  • Behoud van rechtspositie door tijdig bezwaar.
  • Voorbereiding op nieuwe inspraakmomenten zodra volledige aanvragen worden ingediend.

Tijdlijn (Südlohn)

  • 26 juni 2024 – augustus 2024: Afwijzing van het project Bauernschaft-Venn.
  • December 2024: Raad van Südlohn uitte zich tegen meerdere projecten.
  • Januari 2025: Kreis Borken verleende drie voorlopige vergunningen (Vorbescheide).
  • Februari 2025: Winterswijk startte juridische procedures en diende bezwaren in bij de rechtbank in Münster.
  • Eind februari 2025: Ook bezwaar tegen het project in Rhede.
  • Maart – april 2025: Bezwaren zijn, op advies van de advocaat, ingetrokken (te vroeg in het proces, maar rechtspositie behouden).
  • Juli 2025: Nog geen volledige vergunningaanvragen ontvangen.
  • September 2025: Winterswijk vroeg om ook de Südlohn-projecten mee te nemen in de grensoverschrijdende MER-procedure.

Huidige status (oktober 2025)

De voorlopige vergunningen zijn juridisch aangevochten. Er zijn nog geen volledige aanvragen ontvangen. Kreis Borken bereidt de grensoverschrijdende MER/UVP voor het windmolenproject in Rhede. De gemeente heeft verzocht deze procedure uit te breiden met de projecten Südlohn. 

Stadt Bocholt – zoekgebieden

De Duitse stad Bocholt onderzoekt sinds 2024 waar binnen haar grondgebied ruimte is voor windmolens.

In juni 2024 werden drie zoekgebieden (potentiële locaties) gepresenteerd, waarvan er 2 dichtbij de grens met Winterswijk liggen. De stad gebruikt een ‘criteria-catalogus’ om te beoordelen waar windmolens mogelijk zijn. Stadt Bocholt houdt daarbij rekening met natuur, landschap, afstand tot woningen en technische voorwaarden.

Ontwikkelingen op regionaal niveau

Sinds 31 maart 2025 is het nieuwe Regionalplan Münsterland van kracht. In dit plan heeft de Bezirksregierung Münster de officiële zones voor windenergie (Windenergiebereiche) vastgesteld. Deze zones geven aan waar binnen de regio Münsterland in principe windenergie mag worden ontwikkeld. Hieronder vallen dus de Kreis Borken en het gebied rond Bocholt.

Bij vergelijking van het Standortkonzept Windenergie Bocholt (2024) met het Regionalplan Münsterland (2025) blijkt het volgende:

  • Eén Bocholter zoekgebied overlapt gedeeltelijk met een van de regionale windenergiezones.
  • De andere 2 gebieden liggen buiten of aan de rand van de officiële zones.

Dit betekent dat niet alle eerdergenoemde zoekgebieden uit 2024 nog kansrijk zijn volgens de nieuwe regionale regels.

Huidige status (oktober 2025)

Het proces ligt stil totdat duidelijk is hoe de windenergiezones uit het nieuwe Regionalplan worden uitgewerkt.

Er zijn geen vergunningaanvragen of concrete plannen voor windmolens bij de grens met Winterswijk.

Bronnen

Regionalplan Münsterland

Op 31 maart 2025 is het nieuwe Regionalplan officieel van kracht geworden. Hierin zijn zoekgebieden voor windenergie opgenomen en bepaalde landschappen extra beschermd. Het plan is te bekijken via de website van de Bezirksregierung Münster.
 

Belangenorganisaties

Twee werkgroepen in Winterswijk zetten zich in voor bewoners in de grensgebieden Kotten, Ratum en het Woold. Zij onderhouden contact met Duitse instanties en soortgelijke Nederlandse werkgroepen.

Werkgroep Ratum-Kotten

Contactpersoon: Karin Pierik

Kijk op stopwindmolensratumkotten.nl voor meer informatie.

Werkgroep Windmolenvrij Woold

Contactpersoon: Ricarda Kleffel

Kijk op wooldwindalarm.nl voor meer informatie.

Meer informatie

Op de websites van Stadt Rhede en de gemeente Südlohn vindt u de meest recente informatie. Verder kunt u met ons opnemen via e-mail gemeente@winterswijk.nl of telefoon 0543 543 543.