In 2024 gaat naast de Omgevingswet ook de nieuwe Wet kwaliteitsborging voor het bouwen (Wkb) stapsgewijs in. Het hoofddoel van deze nieuwe wet is om de bouwkwaliteit van gebouwen te verbeteren. De wet wordt in verschillende stappen ingevoerd.

Vanaf 1 januari 2024 geldt de wet voor nieuw te bouwen bouwwerken die zijn ingedeeld in gevolgklasse 1, wat neerkomt op eenvoudigere bouwwerken met een laag risico als er iets misgaat met de bouw. Zoals woonhuizen, vakantiehuizen en kleine bedrijfsgebouwen. Op zijn vroegst per 1 januari 2025 geldt de wet ook voor verbouwingen in gevolgklasse 1. Op een later moment  zal worden bekeken of de Wkb ook kan gaan gelden voor bouwwerken die in een andere gevolgklasse vallen. De wet geldt niet voor monumenten en bouwprojecten met specifieke vergunningen.

Tot 1 januari 2024 controleert de gemeente vooraf of uw bouwplan aan de regels voldoet. Ook kan het zijn dat iemand van de gemeente langskomt om de bouw te controleren. Na de invoering van de Wkb op 1 januari 2024 gebeurt dat niet meer. Als initiatiefnemer voor de nieuwbouw moet u dan zelf, of via uw aannemer of architect, een onafhankelijke kwaliteitsborger inschakelen. Deze kwaliteitsborger kijkt mee vanaf ontwerp tot het eind van de bouw en controleert alle technische regels en kwaliteitseisen. En zorgt na oplevering voor een opleveringsverklaring waarmee u bij de gemeente meldt dat het gebouw af is.

Doordat de bouwtechnische toets door de gemeente vervalt, worden de kosten die de gemeente in rekening brengt (leges) lager. Aan de andere kant worden de kosten die u maakt hoger door de inzet van de kwaliteitsborger. Deze kosten zijn namelijk voor uw rekening.

Bouwwerken onder gevolgklasse 1

In het Omgevingsloket kunt u vanaf 1 januari 2024 checken of het bouwwerk dat u wilt bouwen onder gevolgklasse 1 valt en of de Wkb dus voor uw bouwplannen geldt. Bouwwerken die zijn ingedeeld in de gevolgklasse 1 zijn onder andere:

  • Woonhuizen, ook met garage of kantoor aan huis
  • Vakantiewoningen
  • Bedrijfsgebouwen met maximaal 2 verdiepingen, inclusief klein kantoor of kantine
  • Aanbouwen aan andere gebouwen van maximaal 2 verdiepingen, bijvoorbeeld een magazijn bij een winkel
  • Kleine fiets- en voetgangersbruggen van maximaal 20 meter, die niet over een grote weg liggen
  • Andere bouwwerken van maximaal 20 meter hoog, zoals masten en antennes

Vanaf 1 januari 2024 geldt de Wkb alleen voor nieuwbouw. Op zijn vroegst per 1 januari 2025 geldt de wet ook voor verbouwingen in gevolgklasse 1. De Wkb is niet van toepassing op bijvoorbeeld monumenten en bouwprojecten met specifieke vergunningen.

Kwaliteitsborger inschakelen

Als uw bouwwerkzaamheden onder de Wkb vallen, moet u een kwaliteitsborger – een onafhankelijke controleur – inschakelen. Deze controleur controleert voor en tijdens de bouw of uw bouwwerk aan de technische regels en kwaliteitseisen voldoet. Deze regels gaan bijvoorbeeld over fundering, brandveiligheid en energiegebruik.

Bent u een particulier en zoekt u een kwaliteitsborger? Uw aannemer of architect kan u hierbij helpen.

Stappenplan voor bouwen in gevolgklasse 1

Voor bouwwerken in gevolgklasse 1 moet u vanaf 1 januari 2024 een aantal stappen volgen:

Stap 1: Nieuw initiatief onder WKB

U stelt vast dat u bouw- of verbouwplannen hebt die onder de WKB vallen.

Stap 2: Vooroverleg (niet verplicht)

Dien een verzoek om vooroverleg in via het Omgevingsloket als u uw plannen vooraf wilt bespreken.

Stap 3: Kwaliteitsborger inhuren

U huurt zelf een kwaliteitsborger in en laat deze een risicobeoordeling en borgingsplan maken. Vraag uw aannemer of architect naar een kwaliteitsborger of zoek een kwaliteitsborger in het Register Instrumenten Kwaliteitsborging(externe link).

Stap 4: Omgevingsplanactiviteit aanvragen

Vraag minimaal 8 weken voor de start van uw bouwactiviteiten een omgevingsplanactiviteit aan bij de gemeente via het digitale Omgevingsloket.

Stap 5: Bouwmelding indienen

Minimaal 4 weken voor de start van uw bouwactiviteiten dient u een bouwmelding in via het digitale Omgevingsloket. Hierbij geeft u aan dat het om een bouwwerk in gevolgklasse 1 gaat, wie uw kwaliteitsborger is en welk instrument wordt gebruikt. Ook voegt u het borgingsplan en de risicobeoordeling in die de kwaliteitsborger heeft opgesteld.

Stap 6: Start van de bouwwerkzaamheden

Minimaal 2 dagen voor de start van uw bouwactiviteiten geeft u via het digitale Omgevingsloket de startdatum door.

Stap 7: Controle door kwaliteitsborger

ijdens de bouw controleert de kwaliteitsborger de kwaliteit van uw bouwwerk en of aan het borgingsplan wordt voldaan.

Stap 8: Controle door de gemeente

De gemeente kan tijdens de bouw controles uitvoeren en indien nodig handhaven.

Stap 9: Gereedmelding

Minimaal 2 weken voordat u het gebouw gaat gebruiken dient u via het digitale Omgevingsloket de gereedmelding en de verklaring van de kwaliteitsborger in.

Stap 10: Gebouw gebruiken

Binnen 2 weken hoort u van ons of we akkoord zijn met de gereedmelding en de verklaring van de kwaliteitsborger. Bij akkoord mag u het bouwwerk in gebruik nemen.

In een video over bouwen onder kwaliteitsborging (Rijksoverheid)(externe link) zijn de stappen toegelicht als een architect of aannemer bouwplannen voor u gaat uitvoeren of als u zelf gaat bouwen.

Veranderingen voor aannemers

De WKB brengt veel veranderingen voor aannemers met zich mee, zoals:

  • De aannemer moet de opdrachtgever bij oplevering van een bouwwerk een opleverdossier geven.
  • De aannemer is verplicht om particuliere opdrachtgevers te informeren over hoe hij verzekerd is.
  • De regeling voor het opschortingsrecht (5%-regeling) bij particuliere opdrachtgevers wordt aangepast.
  • Er worden extra eisen gesteld aan de waarschuwingsplicht van aannemers bij bouwwerken. Deze waarschuwing moet duidelijk, schriftelijk en op tijd zijn.
  • De aannemer wordt ook na oplevering verantwoordelijk voor eventuele gebreken.

Deze wijzigingen gelden voor alle bouwactiviteiten waarvoor een aannemingsovereenkomst is gesloten. Zorg dat u als aannemer goed voorbereid bent op de Wkb. Meer informatie hierover vindt u op bouwendnederland.nl(externe link).

Meer informatie

Meer informatie over de Wet kwaliteitsborging voor het bouwen (Wkb):

Heeft u vragen? Neem dan contact met ons op via 0543 543 543.